16 stycznia 1624 roku król Zygmunt III Waza wydał pozwolenie na lokację miasta Wierzbnika. Założył go ksiądz Bogusław Radoszewski, opat benedyktynów ze Świętego Krzyża. W bezpośrednim sąsiedztwie Wierzbnika równolegle rozwijała się osada fabryczna Starachowice.
W miejscu obecnych Starachowic istniała kuźnica, dzierżawiona w XVI wieku przez Starzechowskich, stąd prawdopodobnie nazwa miejscowości. Obok kuźni na terenie obecnego miasta istniało miasto Wierzbnik ,dziś stanowiący najstarszą, zabytkową część Starachowic.
Zobacz w galerii zdjęć Starachowicach w dawnych latach
Do 1817 roku osada stanowiła własność zakonu cystersów z Wąchocka, którzy w 1789 roku zbudowali tu wielki piec. W 1815 roku hutę przejął rząd Królestwa Polskiego. W I połowie XIX wieku Starachowice stały się największym ośrodkiem przemysłu metalowego Królestwa Polskiego, częścią tak zwanego Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego, według planu Stanisława Staszica – rozbudowy przemysłu żelaznego wzdłuż rzeki Kamiennej z głównym ośrodkiem w Starachowicach realizowanego pod kierunkiem Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. W 1899 roku uruchomiono wielki piec, osada stała się ważnym ośrodkiem wydobycia i hutnictwa żelaza.
W 1933 roku Starachowice w gminie Styków podzielono na część wiejską i część fabryczną. Starachowice (Wieś) utworzyły gromadę o nazwie Starachowice, składającą się ze wsi Starachowice oraz gruntów kolejowych, natomiast w nowo powstałej osadzie Starachowice Fabryczne (utworzonej z kolonii Majówka, Bugaj, Sztolnia, Przykościelna, Robotnicza, Urzędnicza i innych) utworzono gromadę o nazwie Starachowice Fabryczne. Gromadę Starachowice Fabryczne połączono z miastem Wierzbnikiem 1 kwietnia 1939 roku, nadając mu nazwę Starachowice-Wierzbnik. Natomiast Starachowice-Wieś i pozostałe wsie gminy Styków zachowały dalej swoją odrębność jako gromada w gminie Styków.
W dwudziestoleciu międzywojennym Starachowice były ważnym ośrodkiem przemysłu zbrojeniowego, z racji swojego położenia w Centralnym Okręgu Przemysłowym, odbywała się tu produkcja licencjonowanych dział „Bofors”. Działały liczne kopalnie rud żelaza, huta do której gęstą siecią kolei wąskotorowej dowożono rudy z okolicznych kopalń.
Podczas II wojny światowej włączone do Generalnego Gubernatorstwa. Hitlerowcy do miasta włączyli gromady Starachowice-Wieś, Starachowice Górne, Krzyżowa Wola i Wanacja, które przemianowali na Starachowice.
W czasie II wojny światowej w Wierzbniku zamieszkiwanym w dużej części przez Żydów utworzono getto, po jego likwidacji w 1942 roku Żydów przewieziono do obozów w Auschwitz-Birkenau i Treblince. W czasie okupacji niemieckiej naziści przy kopalni rudy utworzyli obóz „na Majówce”, którego więźniowie byli wykorzystywani do niewolniczej pracy w hucie. Obóz działał do 1944 roku. Miasto zostało zajęte przez jednostki 3 Armii Gwardii I Frontu Ukraińskiego 17 stycznia 1945 roku.
Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny; gromady włączone przez hitlerowców do Starachowic odzyskały swoją samodzielność, a miasto powróciło do przedwojennej nazwy Starachowice-Wierzbnik. Zmieniono ją z powrotem na Starachowice 3 września 1949 roku. 1 lipca 1952 z gminy Styków do Starachowic włączono gromady Starachowice-Wieś, Starachowice Górne, Krzyżowa Wola i Wanacja oraz 20 hektarów lasów państwowych, włączając je do miasta Starachowice w związku z nadaniem mu statusu powiatu miejskiego.
Zobacz w galerii zdjęć Starachowicach w dawnych latach
W 1948 roku w Starachowicach utworzono Fabrykę Samochodów Ciężarowych. Przez lata była głównym pracodawcą w mieście, zatrudniała w szczytowym okresie ponad 20 tysięcy robotników. To dzięki niej Starachowice dynamicznie się rozwinęły i rozbudowały, powstały liczne osiedla mieszkaniowe.
Oprócz Fabryki Samochodów Ciężarowych, działały również inne zakłady, jedyny w Polsce Zakład Topienia Bazaltu, Starachowickie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego, oraz do 1968 roku działał wielki piec.
Wraz z upadkiem centralnie zarządzanej gospodarki, po 1989 roku zaczęły się spore problemy Starachowic z którymi miasto zmagało sia kilka lat.
Pod koniec lat 90. XX wieku właścicielem Fabryki Samochodów Ciężarowych został koncern MAN, obecnie w fabryce MAN Bus produkowane są autobusy. Również w tym czasie w mieście utworzono Specjalną Strefę Ekonomiczną „Starachowice”. Miasto znów zaczęło się rozwijać.
W 2023 roku w Starachowicach mieszkało około 45 tysięcy ludzi.
Marek Materek, prezydent Starachowice napisał we wtorek w mediach społecznościowych: "Historia tych dwóch miejscowości to nierozerwalne dzieje, które nadały tożsamość naszemu miastu. Ten rok jest dla nas szczególny. Wspólnie podejmujemy działania upamiętniające rocznicę 400-lecia wydania przywileju lokacyjnego Wierzbnika. Uroczystości i przedsięwzięcia wpływają na umocnienie tożsamości lokalnej mieszkańców Starachowic i zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Pamięć o przeszłości Miasta to hołd należny przodkom od współczesnych pokoleń społeczności lokalnej. Pamiętamy! Dziś zapraszamy na uroczystości związane z tym wyjątkowym wydarzeniem - mszę świętą, odsłonięcie pamiątkowej tablicy poświęconej Pamięci Założycieli Miasta i jego Mieszkańców, uroczystą sesję Rady Miejskiej w Starachowicach oraz recital Kamila Urbańskiego: „Dla Przyjaciół Mojego Miasta”".
Zobacz w galerii zdjęć Starachowicach w dawnych latach
Polskie skarby UNESCO: Odkryj 5 wyjątkowych miejsc
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
